Τα πράγματα δεν είναι ΠΟΤΕ έτσι όπως φαίνονται.
Κάποτε ένας αστρονόμος είπε: «Ερεύνησα από την μια άκρη στην άλλη το σύμπαν με το τηλεσκόπιό μου. Πουθενά δεν βρήκα τον Θεό». Και κάποιος βιολιστής του απάντησε: «Και εγώ πήρα το βιολί μου και εξέτασα κάθε κομμάτι του και κάθε χορδή του. Πουθενά δεν βρήκα μουσική». Μη διαβάσετε τις επόμενες σελίδες με τον τρόπο που θα τις διάβαζε ο αστρονόμος.

8 Μαρτίου 2017

Ο χαρακτήρας των Ελλήνων (κατά την Britannica του 1910)

Συνήθως στις αναρτήσεις μου λέω ότι «τα ψωμιά μας είναι λίγα» σαν κράτος, ακόμα και σαν έθνος,
Να όμως που μία παλιά (αντιγραμμένη) ανάρτηση από το αρχείο μου με έκανε να αναθαρρήσω λιγάκι. Στις σελίδες 430 και 432 του δωδέκατου τόμου της Βρετανικής εγκυκλοπαίδειας του 1910 (όποιος θέλει να μου πει να του τον στείλω) αναφέρονται με κάθε λεπτομέρεια τα προτερήματα και τα ελαττώματά μας σαν Έλληνες. Στο τέλος της ανάρτησης βρίσκονται οι εικόνες από τις σελίδες της εγκυκλοπαίδειας.
Διαβάζοντας το κείμενο έχει κανείς την εντύπωση ότι ο συγγραφέας μιλάει για τους σημερινούς Έλληνες και όχι για αυτούς εκατό τόσα χρόνια πριν. Παρ’ όλα αυτά μπορείτε να διακρίνετε την διάβρωση που είναι ήδη εμφανής, αφού η Νέα Τάξη έχει κάνει πάρα πολύ καλή δουλειά στο Ελλαντιστάν.
Είχα κρατήσει τα συγκεκριμένα στοιχεία εδώ και κάποια χρόνια. Τώρα αποφάσισα να κάνω μία «ολοκληρωμένη» ανάρτηση για το θέμα. Η πραγματική πρώτη πηγή είναι αδύνατον να ανακαλυφθεί, αφού όλοι κάνουν ανατύπωση ανατυπώσεων, με αποτέλεσμα ο πραγματικός συγγραφέας να χάνεται στον λαβύρινθο του διαδικτύου. Υποτίθεται ότι η πηγή των στοιχείων είναι «κάποιος» Στρατής Στρατήγης, αν και από την προσωπική μου πείρα ίσως να μην είναι αυτός ο «υπαίτιος».
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το κομμάτι. Στις παλιές αναρτήσεις (και σε αυτήν που αντέγραψα) η μετάφραση είναι αποσπασματική. Για άγνωστο λόγο παραβλέπονται τα κομμάτια που αναφέρονται στα προτερήματά μας.
Ορίστε λοιπόν το ολοκληρωμένο κείμενο.
Παρά το γεγονός της σύνθετης προέλευσής τους, της ευρείας γεωγραφικής εξάπλωσή τους και των κοσμοπολίτικων ενστίκτων τους, οι σύγχρονοι Έλληνες είναι ένας αξιοσημείωτα ομοιογενής λαός, αισθητά διαφορετικοί στον χαρακτήρα από τις γειτονικές φυλές, ενωμένος από έναν κοινό (ή διαδεδομένο) ενθουσιασμό για την επίτευξη των εθνικών στόχων τους, και [είναι] βαθύτατα πεπεισμένοι για την ανωτερότητά τους έναντι των άλλων εθνών.
Ο ξεχωριστός χαρακτήρας τους, σε συνδυασμό με την παραδοσιακή τάση τους να αντιμετωπίζουν τους μη ελληνικούς πληθυσμούς ως βαρβάρους, αντισταθμίζει, στην πραγματικότητα, τα αποτελέσματα της μεγάλης ενέργειας και του ζήλου τους στην αφομοίωση άλλων φυλών. Η προνομιακή θέση που απέκτησαν στην Τουρκοκρατία, οφειλόμενη στον ανώτερο πολιτισμό τους, την ευελιξία τους, τον πλούτο τους και το μονοπώλιο της εκκλησιαστικής εξουσίας, θα τους επέτρεπαν πιθανώς να εξελληνίσουν μονίμως το μεγαλύτερο μέρος της Βαλκανικής, αν έδειχναν περισσότερη συμπάθεια προς τις άλλες χριστιανικές φυλές.
[Όντας] πάντα η πιο πολιτισμένη φυλή στην Ανατολή, έχουν επηρεάσει διαδοχικά τους Μακεδόνες, Ρωμαίους και Τούρκους κατακτητές τους, και τα αξιόλογα πνευματικά χαρίσματά τους είναι πιθανό να τους εξασφαλίσουν μια λαμπρή θέση στο μέλλον.
Ο έντονος πατριωτικός ζήλος των Ελλήνων πρέπει να συγκριθεί με εκείνον των Ούγγρων. Μπορεί να εκφυλισθεί σε αλαζονεία και έλλειψη ανεκτικότητας (ή υπομονής), ενίοτε τυφλώνει την κρίση τους και τους εμπλέκει σε ασύνετα (ή χωρίς ενδελεχή εξέταση) εγχειρήματα, αλλά παρ’ όλα αυτά παρέχει την καλύτερη εγγύηση για την τελική επίτευξη των εθνικών στόχων τους.
Όλοι οι Έλληνες, σε όποια χώρα και αν κατοικούν, εργάζονται από κοινού για την υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας -[που είναι] η υπεροχή του Ελληνισμού στην Ανατολή- και σε αυτό το αντικείμενο αφιερώνουν χωρίς ενδοιασμούς τον χρόνο τους, τον πλούτο τους και τα ταλέντα τους. Οι μεγάλες περιουσίες που συσσωρεύουν συχνά στο εξωτερικό, κληροδοτούνται για την ίδρυση ποικίλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα ή την Τουρκία, για την ενίσχυση του εθνικού στόλου και του στρατού, ή για την εξάπλωση της ελληνικής επιρροής στην Ανατολή.
Το πατριωτικό τους αίσθημα, δυστυχώς, υπόκειται στην εκμετάλλευση ιδιοτελών δημαγωγών και δημοσιογράφων, που ανταγωνίζονται στην υπερβολή των εθνικών αξιώσεων και στην κολακεία της εθνικής ματαιοδοξίας.
Σε καμία άλλη χώρα το πάθος της πολιτικής δεν είναι τόσο έντονο. Παθιασμένες πολιτικές συζητήσεις γίνονται συνεχώς στα καφενεία. Οι εφημερίδες, που είναι εξαιρετικά πολυάριθμες και γενικώς μικρής αξίας, κυριολεκτικά καταβροχθίζονται, και κάθε κυβερνητικό μέτρο επικρίνεται και αποδίδεται σε ιδιοτελή συμφέροντα.
Η επιρροή του τύπου είναι τεράστια. Ακόμα και οι σερβιτόροι στα καφενεία και οι οικιακοί βοηθοί έχουν την αγαπημένη τους εφημερίδα, και μιλούν άπταιστα σχετικά με τα πολιτικά προβλήματα της ημέρας.
Μεγάλο μέρος της ενέργειας του έθνους ξοδεύεται σε αυτόν τον διαρκή πολιτικό πυρετό, εκτρέπεται από τους πρακτικούς στόχους και, ούτως ειπείν, εξανεμίζεται σε κουβέντες. Η συνήθεια της ανεξάρτητης κριτικής τείνει προς την απειθαρχία στις οργανωμένες δημόσιες υπηρεσίες. Έχει παρατηρηθεί ότι κάθε Έλληνας στρατιώτης είναι ένας στρατηγός και κάθε ναύτης [είναι ένας] ναύαρχος. Στην διάρκεια του πολέμου του 1897, ένας νεαρός ανθυποπλοίαρχος ο οποίος τηλεγράφησε στον υπουργό Στρατιωτικών επικρίνοντας τον ναύαρχο του και η στάση του επαινέθηκε από διάφορες εφημερίδες.
Υπάρχει επίσης λίγη πειθαρχία στις τάξεις των πολιτικών κομμάτων, τα οποία συγκρατούνται μεταξύ τους, όχι από κάποια συγκεκριμένη αρχή, αλλά από την προσωπική επιρροή των ηγετών. Οι αποστασίες είναι συχνές, και κατά κανόνα κάθε βουλευτής στην βουλή, διαπραγματεύεται τους όρους του με τον αρχηγό του. Από την άλλη πλευρά, ο ανεξάρτητος χαρακτήρας των Ελλήνων αποδεικνύεται με θετικό τρόπο από το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στη Βαλκανική χερσόνησο στην οποία η κυβέρνηση δεν μπορεί να υπολογίζει στην εξασφάλιση της πλειοψηφίας μέσω των επίσημων πιέσεων στις εκλογές. Λίγες ηθικές αναστολές παρατηρούνται στον πολιτικό πόλεμο, αλλά οι επιθέσεις στην ιδιωτική ζωή είναι σπάνιες. Η αγάπη της ελεύθερης συζήτησης είναι συνυφασμένη με το έντονα ριζωμένο δημοκρατικό ένστικτο των Ελλήνων. [Οι Έλληνες] είναι το πνεύμα το πιο δημοκρατικό των ευρωπαϊκών λαών. Δεν επιβιώνει κανένα ίχνος της Λατινικής φεουδαρχίας, και οι αριστοκρατικές υποκρισίες γελοιοποιούνται. Στην κοινωνική ζωή δεν υπάρχει καμία τεχνητή διάκριση των τάξεων. Όλοι οι τίτλοι ευγενείας απαγορεύονται. Μερικές οικογένειες που κατάγονται από τους αρχηγούς στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας απολαμβάνουν κάποια αναγνώριση, αλλά ο πλούτος και, ακόμα περισσότερο, η πολιτική ή η λογοτεχνική φήμη αποτελούν τον κύριο λόγο κοινωνικής αναγνώρισης.
Οι Έλληνες επιδεικνύουν μεγάλη πνευματική ζωντάνια, είναι έξυπνοι, ερευνητικοί, πνευματώδεις και επινοητικοί, αλλά αβαθείς. Η παρατεταμένη πνευματική προσπάθεια και η ακρίβεια δεν τους αρέσουν, η δε αποστροφή τους στην χειρωνακτική εργασία είναι περισσότερο εμφανής. Ακόμη και οι αγρότες είναι μετρίως εργατικοί, [ενώ] άφθονες ευκαιρίες ξεκούρασης προσφέρουν οι εκκλησιαστικές εορτές.
Η επιθυμία για εκπαίδευση είναι έντονη ακόμη και στα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας, τα ρητορικά και λογοτεχνικά επιτεύγματα ασκούν μεγαλύτερη έλξη στην πλειοψηφία από τα επιτεύγματα στα πεδία της σύγχρονης επιστήμης. Ο αριθμός των προσώπων που επιδιώκουν ένα πτυχίο στα επαγγέλματα του πνεύματος είναι υπερβολικός. [Τα πρόσωπα αυτά] σχηματίζουν ένα τμήμα της κοινωνίας που περισσεύει, ένα μορφωμένο προλεταριάτο, που προσκολλάται σε διάφορα κόμματα με την ελπίδα της κρατικής απασχόλησης και ξοδεύει την ύπαρξη του ασκόπως, περιφερόμενο στα καφενεία και τους δρόμους όταν το κόμμα του είναι εκτός εξουσίας.
Από την φύση τους, οι Έλληνες είναι ζωντανοί, χαρούμενοι, λογικοί, διακριτικοί, συμπαθητικοί, πολύ καταδεκτικοί με τους ξένους, φιλόξενοι, ευγενικοί με τους υπαλλήλους τους και τους εξαρτώμενους από αυτούς, εξαιρετικά μετριοπαθείς και λιτοί στις συνήθειές τους, συμπαθείς και προσανατολισμένοι στην οικογενειακή ζωή. Η μέθη είναι σχεδόν άγνωστη, η λιτότητα εφαρμόζεται παντού, το πρότυπο της σεξουαλικής ηθικής είναι υψηλό, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, όπου η παρανομία είναι εξαιρετικά σπάνια.
Τα ελαττώματα των Ελλήνων, σε μεγάλο βαθμό, πρέπει να αποδοθούν στην μακροχρόνια υποταγή τους σε ξένες φυλές. Η εξυπνάδα τους συχνά εκφυλίζεται σε πονηριά, η ευρηματικότητά τους σε ανειλικρίνεια, η φειδώ τους σε απληστία και η επινοητικότητά τους σε απάτη. Η ανεντιμότητα δεν είναι εθνικό ελάττωμα, αλλά πολλοί, οι οποίοι δεν θα καταδέχονταν να κλέψουν, δεν θα διστάσουν να καρπωθούν παράνομα κέρδη μέσω δολιότητας και παραπλάνησης. Πράγματι, η εξαπάτηση συχνά ασκείται μόνο και μόνο για την απλή πνευματική ικανοποίηση που παρέχει.
Στην οξύνοια των οικονομικών τους δοσοληψιών, οι Έλληνες παροιμιωδώς υπερτερούν των Εβραίων, αλλά υπολείπονται των Αρμενίων. Η αξιοσημείωτη ικανότητά τους στις επιχειρήσεις ορισμένες φορές βλάπτεται από την κοντόφθαλμη προσέγγισή τους, που τους κάνει να επιδιώκουν το άμεσο κέρδος εις βάρος του μακροπρόθεσμου. Η ματαιοδοξία και ο εγωισμός τους, που γίνονται παραδεκτοί και από τους πιο ευνοϊκά προσκείμενους παρατηρητές, τους κάνει ζηλόφθονους, απαιτητικούς και ευάλωτους στην κολακεία.
Από κοινού με άλλους νότιους ευρωπαϊκούς λαούς οι Έλληνες είναι εξαιρετικά ευερέθιστοι. Η παθιασμένη διάθεση τους είναι επιρρεπής στο να προσβληθεί στην πιο μικρή πρόκληση, και ασήμαντοι καυγάδες -όχι σπάνια- οδηγούν σε ανθρωποκτονία. Είναι θρησκευόμενοι, αλλά με κανέναν τρόπο φανατικοί, με εξαίρεση όσον αφορά τα πολιτικο-θρησκευτικά θέματα που αφορούν τους εθνικούς τους στόχους.
Γενικώς, οι Έλληνες μπορεί να περιγραφούν ως ένας έξυπνος, φιλόδοξος και ευρηματικός λαός, ικανός για μεγάλες προσπάθειες και θυσίες, αλλά ελλιπής σε ορισμένα πιο στερεά χαρακτηριστικά που οδηγούν στην εθνική μεγαλοσύνη.